Kaart (cartografie) - Doesjeti (stad) (Dusheti)

Doesjeti (Georgisch: დუშეთი) is een stad in centraal Georgië met 6.837 inwoners (2022), gelegen in de regio Mtscheta-Mtianeti. De stad is het bestuurlijke centrum is van de gelijknamige gemeente en ligt ongeveer 40 kilometer ten noorden van hoofdstad Tbilisi. Doesjeti ligt op een hoogte van ongeveer 870 meter boven zeeniveau aan de Doesjetischevi, een rechterzijrivier van de Aragvi.

Doesjeti wordt voor het eerst vermeld in 1215. Menselijke bewoning in de buurt gaat echter veel verder terug. Zo zijn er bij het nabijgelegen dorp Varsimaani restanten gevonden een nederzetting uit de 6e-3e eeuw v.Chr. met een oppervlakte van ongeveer 700 vierkante meter. Het geheel bestaat uit wooncomplexen gemaakt van bakstenen op een fundering van kasseien met 0,5-1 meter dikke muren. In de bergingen zijn delen van haarden of ovens te vinden. Verder is er allerhande werk- en woongerei gevonden. In de nabijheid zijn ook graven uit deze periode.

Tot de 13e eeuw was Doesjeti opgenomen in het Kartli Saeristavo (hertogdom) en in de 14e eeuw in het afgesplitste Aragvi hertogdom. Na de middeleeuwen kreeg Doesjeti een meer voorname functie, en werd het begin van de 17e eeuw de residentie en het douanekantoor van de Aragvi-adel. De handelsroute uit Rusland, later de Georgische Militaire Weg, kwam tot 1985 nog door de plaats wat met het toenemende verkeer uit Rusland in de 18e eeuw voor bloei zorgde. In 1743 annuleerde koning Teimoeraz II het Aragvi hertogdom en schonk Doesjeti aan zijn minderjarige kleinzoon Vachtang. In de jaren 1754-1755 werd Doesjeti overvallen door de Avaren onder leiding van Noersal-Beg en in 1785 door Oemma Chan.

In 1784 verleende koning Erekle II (feodale) stadsrechten aan Doesjeti, een titel die de nieuwe Russische overheersers in 1801 ook verleenden, toen het tot hoofdstad van het nieuwe oejezd (district, mazra) Doesjeti werd gepromoveerd. Het verloor deze status korte tijd tot 1821, maar daarna bleef het een districtscentrum. Het oejezd correspondeerde ongeveer met de huidige regio Mtscheta-Mtianeti. In deze periode maakte het oude centrum van de stad plaats voor een nieuw stratenplan volgens een vierkant gridstructuur dat in de 19e en 20e eeuw werd doorgezet. De Georgische schrijver, journalist, jurist en latere voorman van de Georgische nationale beweging Ilia Tsjavtsjavadze was van 1864 tot 1873 rechter in Doesjeti. De rechtbank waar hij werkte staat nog steeds in Doesjeti aan de Tsjavtsjavadze-straat, maar is in verwaarloosde staat.

Drie weken na de onafhankelijkheid van de Democratische Republiek Georgië brak een bolsjewistische opstand uit in het mazra Doesjeti tegen de mensjewistische Georgische staat en werd de stad Doesjeti en andere delen van de regio langs de Georgische Militaire Weg ingenomen door de opstandelingen. De Georgische autoriteiten, ondersteund door de Volksgarde, herstelden in enkele weken de orde. In 1920 werd de stad aangedaan door een Europese delegatie van socialisten die door de mensjewistische en seociaaldemocratische regering van Georgië waren uitgenodigd in een poging meer Europese erkenning van de republiek te verwerven.

In de periode 1922-1924 was Doesjeti een van de anti-bolsjewistische bolwerken die achter de Augustusopstand van 1924 zaten. Medio 1930, bij de administratieve herindeling van de Georgische SSR, werd Doesjeti het bestuurlijke centrum van het gelijknamige district (rajon) dat overeenkomt met de moderne gemeente Doesjeti. In de Sovjetperiode kwamen er olie- en conservenfabrieken en vond er productie van tapijten en keramiek plaats. Er was tevens een veterinaire hogeschool.